Budynek Domu Pomocy Społecznej

lokalizacja: Zielonka, ul. Poniatowskiego 29

Oddany do użytku w 1902 roku, początkowo funkcjonował jako Schronisko dla Nauczycielek. Czterokondygnacyjny budynek powstał zgodnie z projektem Stefana Szyllera, wybitnego przedstawiciela historyzmu, architekta biblioteki i bramy Uniwersytetu Warszawskiego, budynku Politechniki Warszawskiej czy gmachu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Wokoło niego rozciąga się malowniczy park o starym drzewostanie, oraz staw. W północno-wschodniej części budynku mieści się kaplica w stylu gotyckim, z wysuniętą absydą zwieńczoną strzelistą wieżyczką.

Zanim w Zielonce wzniesiono kościół Matki Bożej Częstochowskiej to właśnie Schronisko dla Nauczycielek pełniło funkcję centrum życia religijnego. Nabożeństwa odprawiano w kaplicy należącej do obiektu. W 1919 roku schronisko otrzymało stałego kapelana, a jego zarządem zajęły się siostry bezhabitowe – „Obliczanki”. Dziś w budynku mieście się Dom Pomocy Społecznej.

Kościół parafialny Matki Bożej Częstochowskiej w Zielonce

lokalizacja: Zielonka, ul Jagiellońska 10

Jego budowę rozpoczęto w 1937 roku. Staraniom o powstanie kościoła i parafii przewodził dotychczasowy kapelan Schroniska dla Nauczyciele, ks. Bolesław Jagiełłowicz, który po oddaniu świątyni został też pierwszym proboszczem. Po przerwie w budowie spowodowanej wojną i okupacją, sukcesywnie wznoszono kolejne części obiektu sakralnego – nawy boczne czy wieżę z dzwonem. W 1989 roku kardynał Józef Glemp konsekrował ołtarz główny. W chwili obecnej kościół, oprócz zaspokajania potrzeb duszpasterskich, jest też miejscem wydarzeń artystycznych i kulturalnych.

Zabudowa letniskowa

Prawdopodobnie najstarszym, zachowanym budynkiem jest obiekt znajdujący się przy ulicy Kolejowej 11, pokryty czterospadowym dachem mansardowym z kominem pośrodku. Jego powstanie szacuje się na drugą połowę XVIII wieku. Na tyłach domu rozciągał się niegdyś ogród, którego pozostałością był lubiany przez mieszkańców staw na wysokości ulic Literackiej i Łukasińskiego. We wczesnych latach dwudziestych XX wieku ustalono częściowo do dziś zachowany układ urbanistyczny Zielonki. Tereny dawnego folwarku Zielonka podzielono na 140 mniejszych i większych działek.

W kolejnym dziesięcioleciu parcelacji poddano grunty folwarku Zosinek. Dziękitym działaniom nastąpił prawdziwy rozkwit funkcji wypoczynkoworekreacyjnej miasta. Świadectwem tamtych lat jest drewniana zabudowa letniskowa, w niektórych przypadkach bardzo dobrze zachowana. Dawne drewniane i murowane domy w Zielonce znajdziemy przy ulicach Lipowej, ks. Skorupki, Prostej czy Inżynierskiej.